Fyrirframlífeyrir í Danmörku

Dansk førtidspension
Hér geturðu lesið um fyrirframlífeyri í Danmörku.

Ef þú ert 40 ára eða eldri og ert með varanlega skerta starfsgetu sem kemur í veg fyrir að þú getir sinnt vinnu eða hlutastarfi fyrir fólk með skerta starfsgetu (fleksjob) geturðu átt rétt á lífeyri fyrir venjulegan eftirlaunaaldur (fyrirframlífeyri).

Áttu rétt á fyrirframlífeyri í Danmörku?

Fyrirframlífeyrir getur komið til greina ef þú ert 40 ára eða eldri og ert með varanlega skerta starfsgetu sem kemur í veg fyrir að þú getir stundað venjulega vinnu eða gegnt hlutastarfi fyrir fólk með skerta starfsgetu. Ef þú ert yngri en 40 ára geturðu aðeins í sérstökum tilvikum fengið úrskurðaðan fyrirframlífeyri.

Þú átt ekki rétt á fyrirframlífeyri ef þú missir starfsgetu þína tímabundið eða ef þú getur aukið starfsgetu þína með virkniúrræði (aktivering), meðferð eða þess háttar.

Ef þú býrð í Danmörku er það sveitarfélagið sem metur rétt þinn til fyrirframlífeyris. Þá þarftu að hafa tekið þátt í vinnumarkaðsúrræði (ressourceforløb). Sveitarfélagið byggir mat sitt á ýmsum þáttum, til að mynda menntun, starfsreynslu og heilsufari.

Sveitarfélagið semur endurhæfingaráætlun í samstarfi við þig áður en lagt er mat á starfsgetu þína. Áætlunin lýsir meðal annars forsendum þínum og tækifærum í ljósi þeirra krafna sem gerðar eru á vinnumarkaði.

Leitaðu til sveitarfélagsins eftir nánari upplýsingum um fyrirframlífeyri.

Ef þú býrð ekki í Danmörku er það Udbetaling Danmark sem metur hvort þú eigir rétt til fyrirframlífeyris. Leitaðu til lífeyrisyfirvalda í búsetulandinu til að sækja um danskan fyrirframlífeyri.

Udbetaling Danmark metur starfsgetu þín út frá lýsingu þinni og erlendra yfirvalda á stöðu þinni og aðstæðum. Udbetaling Danmark metur færni þína og forsendur út frá kröfum sem gerðar eru á vinnumarkaði miðað við danskar reglur sem myndu gilda ef þú byggir í Danmörku.

Leitaðu til Udbetaling Danmark eftir nánari upplýsingum um danskan fyrirframlífeyri.

Hvernig ávinnur þú þér fyrirframlífeyrisrétt í Danmörku?

Meginreglan er sú að þú ávinnir þér rétt til dansks lífeyris þegar þú býrð eða starfar í Danmörku. Ef þú býrð í Danmörku en starfar í öðru norrænu landi er meginreglan sú að þú ávinnir þér lífeyrisrétt í starfslandinu. Ef þú starfar í tveimur eða fleiri löndum eða ert útsendur starfsmaður í öðru norrænu landi skaltu leita til yfirvalda ef þú ert í vafa um hvar þú ávinnur þér lífeyrisréttindi. Í Danmörku hefurðu samband við skrifstofu alþjóðlegra almannatrygginga (kontor for international social sikring) hjá Udbetaling Danmark.

Þú átt rétt á fullum fyrirframlífeyri ef þú hefur búið í Danmörku eigi skemur en í 4/5 þess tíma sem liðinn er frá 15 ára aldri þar til taka örorkulífeyris hefst auk þess sem þú hefur ekki áunnið þér lífeyrisrétt í öðru landi samtímis. Ef þú uppfyllir ekki reglurnar um fullan fyrirframlífeyri, ræðst upphæð lífeyrisins af hlutfallinu milli búsetutímabilsins og 4/5 þess tíma sem liðinn er frá 15 ára aldri þar til taka örorkulífeyris hefst. Ef þú fæddist 1. júlí 1958 eða síðar þarftu að hafa búið í Danmörku í 9/10 hluta tímans frá því þú varðst 15 ára og þar til þú færð fyrirframlífeyri til þess að eiga rétt á fullum fyrirframlífeyri.

Þú átt ekki rétt á fyrirframlífeyri í Danmörku ef sá tími sem þú hefur áunnið þér lífeyrisrétt í Danmörku er skemmri en eitt ár.

Nánari upplýsingar og dæmi um útreikninga er að finna á borger.dk.

Hvernig er sótt um fyrirframlífeyri?

Ef þú býrð í Danmörku er það sveitarfélagið sem afgreiðir umsókn þína um fyrirframlífeyri.

Ef þú hefur áunnið þér rétt til fyrirframlífeyris í fleiri en einu norrænu landi sendir Udbetaling Danmark umsóknina áfram til afgreiðslu í hinum Norðurlöndunum. Þú getur kynnt þér hvernig þú sækir um og hvaða gögn þurfa að fylgja umsókninni á vefnum borger.dk.

Ef þú býrð í öðru norrænu landi en hefur áunnið þér lífeyrisrétt í Danmörku er meginreglan sú að þú sækir um fyrirframlífeyri hjá yfirvöldum í búsetulandinu.

Hverju þarftu að gæta að þegar þú sækir um fyrirframlífeyri frá tveimur löndum?

Ef þú hefur starfað eða búið í fleiri en einu norrænu landi er mikilvægt að gæta að því að reglur um fyrirframlífeyri geta verið ólíkar í löndunum. Þú getur aflað þér upplýsinga hjá yfirvöldum í þeim löndum sem þú hefur búið í og starfað.

Ef þú býrð í Danmörku geturðu fengið sérstaka uppbót til framfærslu ef fyrirframlífeyririnn er undir framfærsluviðmiði. Ef þú býrð erlendis geturðu yfirleitt ekki fengið sérstaka uppbót til framfærslu frá Danmörku, en þú getur leitað aðstoðar í búsetulandinu.

Lífeyrisviðbót og eingreiðslur

Ef þú færð danskan fyrirframlífeyri samkvæmt reglum sem giltu fram til 1. janúar 2003 geturðu átt rétt á viðbót vegna hitakostnaðar, heilbrigðisþjónustu eða persónulegri viðbótargreiðslu. Nánari upplýsingar á vefslóðinni borger.dk.

Ef þú færð fyrirframlífeyri samkvæmt reglum sem gilda frá 1. janúar 2003 og ef þú býrð í Danmörku geturðu leitað til sveitarfélagsins og sótt um fjárhagsaðstoð, til dæmis vegna lyfjakostnaðar eða óvæntra útgjalda sem þú ræður ekki við.

Húsnæðisstyrkur

Þú getur átt rétt á húsnæðisstyrk. Fer það meðal annars eftir upphæð húsaleigunnar, tekjum þínum, stærð húsnæðisins og hversu margir búa þar. Nánari upplýsingar á vefslóðinni borger.dk.

Geturðu tekið með þér danskan fyrirframlífeyri til annars norræns lands?

Ef þú ert danskur ríkisborgari eða ríkisborgari í ESB- eða EES-landi, geturðu yfirleitt tekið lífeyrinn með þér til annars norræns lands. Þú getur leitað til Udbetaling Danmark og sótt þar um að taka lífeyrinn með þér úr landi.

Þú getur ekki tekið danskan lífeyri með þér til Færeyja eða Grænlands. Þess í stað sækirðu um færeyskan eða grænlenskan lífeyri.

Nánari upplýsingar á vefslóðinni borger.dk.

Máttu vinna þegar þú færð greiddan fyrirframlífeyri?

Þú og maki þinn megið vinna þegar þú færð fyrirframlífeyri en það kann að hafa áhrif á upphæð fyrirframlífeyrisins og uppbætur á lífeyri. Þú þarft að greina Udbetaling Danmark frá breytingum á fjárhagsaðstæðum þínum, þar með talið ef þú ferð að vinna. Gættu að því að fyrirframlífeyririnn getur verið endurskoðaður ef þú ferð að vinna. Þá getur fyrirframlífeyririnn verið settur í bið eða felldur niður.

Sjá nánar í kaflanum „Må jeg eller min ægtefælle/samlever arbejde, mens jeg får førtidspension?“ á vefnum borger.dk.

Hvernig er fyrirframlífeyrir greiddur við andlát?

Ef báðir makar eða sambýlingar eru fyrirfram- eða ellilífeyrisþegar geta lífeyrisgreiðslur hins látna haldið áfram í allt að þrjá mánuði eftir andlát hans. Nefnast þær dánarlífeyrir. Að þremur mánuðum liðnum er lífeyrir eftirlifandi maka eða sambýlings sniðinn að töxtum og reglum sem gilda um einhleypa.

Eftirlifandi aðstandendur þurfa ekki að aðhafast neitt vegna fyrirfram- eða ellilífeyris. Dönsk þjóðskrá tilkynnir um andlátið til Udbetaling Danmark og viðkomandi sveitarfélags sem taka sjálfvirka ákvörðun um hvernig fer með lífeyrinn. Aðstandendur þurfa þó sjálfir að leita til Udbetaling Danmark ef hinn látni var búsettur erlendis.

Atvinnutengdur viðbótarlífeyrir

Atvinnutengdur viðbótarlífeyrir, Supplerende Arbejdsmarkedspension (SUPP), er lífeyrissöfnun sem fyrirframlífeyrisþegi getur kosið að taka þátt í. Ef þú greiðir í SUPP færðu mánaðarlegar aukagreiðslur þegar þú kemst á ellilífeyrisaldur.

Skyldubundnar lífeyrissjóðsgreiðslur

Þegar þú færð fyrirframlífeyri greiðir ríkið viðbótarframlag. Upphæð þess fer eftir greiðslunni sem þú færð. Árið 2020 greiðir ríkið upphæð sem nemur 0,3 prósentum af fyrirframlífeyrinum. Upphæðin hækkar ár hvert fram til ársins 2030 þegar ríkið mun greiða 3,3 prósent.

Þú þarft ekki að greiða sjálf/ur í skyldubundinn lífeyri. Ríkið greiðir sjálfkrafa í lífeyrissjóðinn þinn. Þú munt því ekki upplifa að lífeyrisgjöld verði dregin af fyrirframlífeyrinum.

Nánari upplýsingar á vefslóðinni borger.dk.

Hvert er hægt að snúa sér með spurningar?

Ef þú býrð í Danmörku geturðu leitað til sveitarfélagsins með spurningar um fyrirframlífeyri í Danmörku.

Ef þú býrð erlendis geturðu leitað til Udbetaling Danmark, alþjóðlegur lífeyrir, með spurningar um fyrirframlífeyri í Danmörku.

Ef þú býrð í Danmörku geturðu leitað til Udbetaling Danmark, erlendur lífeyrirn með spurningar varðandi fyrirframlífeyri erlendis.

Hvar átt þú að greiða skatta af dönskum fyrirframlífeyri ef þú býrð erlendis?

Nánari upplýsingar um skattlagningu lífeyris á Norðurlöndum er að finna á vefgáttinni Nordisk eTax.

Nánari upplýsingar

Spurning til Info Norden

Ef þú ert með spurningu eða ef þú hefur rekist á hindrun í norrænu landi skaltu fylla út eyðublað okkar.

ATH: Ef spurningin þín varðar afgreiðslu tiltekins máls eða umsóknar eða annarra persónulegra mála skaltu hafa samband við viðkomandi yfirvald.

Info Norden er upplýsingaþjónusta Norrænu ráðherranefndarinnar. Við gefum upplýsingar til fólks sem vill flytja, vinna, stunda nám, leita styrkjum eða hefja rekstur í öðru norrænu landi.
Leitaðu að skrifstofu Info Norden hérna