Sendið inn tillögur að tilnefningum til umhverfisverðlauna Norðurlandaráðs 2022
Skosk hálendiskýr á Amager Fælleden sem er hluti af Naturpark Amager í Kaupmannahöfn.
Þema ársins er ætlað að vekja athygli á því að náttúran og náttúrustjórnun eiga stóran þátt í að leysa loftslagsvandann og hnignun líffræðilegrar fjölbreytni og eru því mikilvægur liður í loftslagsbaráttunni. Einnig er bent á að náttúrumiðaðar lausnir efli ekki aðeins umhverfið heldur megi líka búa svo um að þær skapi félagslegt, menningarlegt og fjárhagslegt virði.
Sauli Rouhinen, formaður umhverfisverðlaunanefndarinnar, segir:
„Hnignun líffræðilegrar fjölbreytni og skaðleg áhrif hennar á heilsu og velferð fólks kemur æ betur í ljós. Það fer ekki á milli mála að vaxandi þörf er á lausnum þar sem náttúran er í brennidepli. Með þema ársins viljum við beina sjónum að öllum þeim góðu fordæmum og verkefnum sem er að finna á Norðurlöndum. Þannig getum við miðlað góðu verklagi og hvatt enn fleiri til að hugsa í náttúrumiðuðum lausnum.“
Umhverfisverðlaun Norðurlandaráðs eru ár hvert veitt einhverjum sem lyft hefur grettistaki í þágu umhverfisverndar. Þema verðlaunanna er mismunandi frá ári til árs. Verðlaunaféð nemur 300 þúsundum danskra króna.
Hér fyrir neðan má lesa nánar um þema ársins.
Náttúran er grundvallarforsenda allra mannlegra athafna. Þannig tengjast skógar okkar, bersvæði, almenningsgarðar, húsagarðar og önnur vistkerfi hlýnun jarðar, orkuöflun, vatnsöflun, matvælaframleiðslu, skipulagi byggðar og heilbrigði.
Oft er litið svo á í umræðu um umhverfismál að við verndun, varðveislu og eflingu náttúrunnar halli á hina félagslegu eða efnahagslegu hlið en þannig þarf það alls ekki að vera. Kórónuveirufaraldurinn sem hófst árið 2020 hefur til dæmis aukið vitund okkar um mikilvægi aðgengis að náttúrunni og líffræðilegrar fjölbreytni fyrir velferð okkar og afkomu.
Þema umhverfisverðlauna Norðurlandaráðs 2022 er náttúrumiðaðar lausnir. Með þessu þema viljum við vekja athygli á því að náttúran og náttúrustjórnun getur lagt lóð sín á vogarskálarnar með alhliða lausnum við loftslagsvandanum og hnignun líffræðilegrar fjölbreytni ásamt því að tryggja árangursríka loftslagsaðlögun í borgarumhverfi og um leið bæta heilbrigði og velferð fólks.
Markmiðið með náttúrumiðuðum lausnum er vitaskuld misjafnt á milli landa, svæða og verkefna en að inntaki eru þær alltaf háðar eða innblásnar af náttúrunni. Dæmi um það er aðgerð sem líkir eftir náttúrunni með tilliti til forms, uppbyggingar eða ferlis við framleiðslu loftslagsvænna og endurnýtanlegra efna. Annað dæmi er „rewilding“ sem felst í að endurvekja gróður- og dýralíf sem ekki er lengur til staðar með náttúrulegum hætti á tilteknu svæði, ásamt því að láta náttúruna sjá um sig sjálfa svo náttúruleg ferli móti lönd og höf, græði löskuð vistkerfi og endurheimti ofnýtt land. Í bæjum og borgum geta náttúrumiðaðar lausnir nýst við að jafna hita, draga úr hávaða og hreinsa frárennslisvatn, taka upp rigningarvatn og verja íbúabyggð fyrir flóðum af völdum rigninga. Jafnframt getur grænt og sjálfbært borgarumhverfi bætt velferð rétt eins og tengsl við ólíkar gerðir náttúru geta styrkt ónæmiskerfi líkamans og varið okkur gegn sjúkdómum, lækkað blóðþrýsting og bætt andlega heilsu.
Náttúrumiðaðar lausnir efla því ekki aðeins umhverfið og líffræðilega fjölbreytni heldur má einnig búa svo um að þær skapi félagslegt, menningarlegt og fjárhagslegt virði.
Náttúrumiðaðar lausnir styðja við heimsmarkmið SÞ um sjálfbæra þróun nr. 14 og 15 sem snúa að lífi í vatni og lífi á landi. Með náttúrumiðuðum lausnum er hægt að styðja við þau markmið sem t.a.m. tengjast heilsu og vellíðan (3), hreinu vatni og hreinlætisaðstöðu (6), nýsköpun og uppbyggingu (9), sjálfbærum borgum og samfélögum (11) og aðgerðum í loftslagsmálum (13). Þróun náttúrumiðaðra lausna er eitt þeirra sviða sem Norræna ráðherranefndin leggur áherslu á í framtíðarsýn sinni um græn Norðurlönd.
Öll geta sent inn tillögur
Umhverfisverðlaunin eru einu verðlaun Norðurlandaráðs þar sem öllum gefst færi á að stinga upp á tilnefningum.
Frestur til að senda inn tillögur að tilnefningum er fram á þriðjudaginn 10. maí.
Hver geta hlotið tilnefningu?
Verðlaunin eru veitt norrænu fyrirtæki, samtökum eða einstaklingi sem með fyrirmyndarvinnubrögðum hefur gert tillit til náttúru og umhverfis að föstum þætti í rekstri sínum eða starfi, eða sem á annan hátt hefur unnið mikilsvert starf fyrir náttúruna og umhverfið. Verðlaunahafinn þarf að búa yfir norrænu sjónarhorni og starfa á Norðurlöndum og/eða í tengslum við aðila utan Norðurlanda.
Fyrri verðlaunahafar:
Umhverfisverðlaun Norðurlandaráðs voru fyrst veitt árið 1995 og markmiðið með þeim er að efla vitund um umhverfisstarf á Norðurlöndum.
