Samþykktir fyrir Umhverfisverðlaun Norðurlandaráðs

Markmið verðlauna Norðurlandaráðs er að auka áhuga á menningarsamkennd og umhverfissamstarfi Norðurlanda og að veita viðurkenningu fyrir framúrskarandi starf á sviði lista og umhverfismála. Verðlaunin eiga að stuðla að því að vekja athygli á samstarfi Norðurlanda og marka því stöðu.

§ 1. Almenn ákvæði

Umhverfisverðlaun Norðurlandaráðs voru sett á stofn árið 1995 að tillögu Norðurlandaráðs.
Samþykktirnar um umhverfisverðlaun Norðurlandaráðs eru mótaðar í sameiningu af Norðurlandaráði og Norrænu ráðherranefndinni.

Hefja skal viðræður um endurskoðun samþykktanna ef annað hvort Norðurlandaráð eða Norræna ráðherranefndin óska eftir því.

Fella skal samþykktirnar úr gildi, og þar með umhverfisverðlaun Norðurlandaráðs, ef Norðurlandaráð og Norræna ráðherranefndin komast að samkomulagi um það.

Norræna ráðherranefndin fjármagnar starfsemina undir liðnum norrænt umhverfismálasamstarf. Upphæð umhverfisverðlauna Norðurlandaráðs er ákveðin í tengslum við umfjöllun um fjárhagsáætlunina.

Norræna ráðherranefndin hefur umsjón með verðlaununum. Norræna ráðherranefndin getur gert samning við þriðja aðila um að sinna skrifstofuhlutverki fyrir verðlaunin (skrifstofa verðlaunanna).

§ 2. Viðmið vegna veitingar umhverfisverðlauna Norðurlandaráðs

Verðlaunin eru veitt norrænu fyrirtæki, samtökum eða einstaklingi sem með fyrirmyndarvinnubrögðum hefur gert tillit til náttúru og umhverfis að föstum þætti í rekstri sínum eða starfi, eða sem á annan hátt hefur unnið mikilsvert starf fyrir náttúruna og umhverfið.

Verðlaunahafinn, eða það sem á að verðlauna, þarf að búa yfir norrænu sjónarhorni og starfa á Norðurlöndum og/eða í tengslum við aðila utan Norðurlanda.

Á árlegum fundi sínum velur norræna dómnefndin ákveðið þema sem verður grundvöllur tilnefninga.

Tilkynnt er um verðlaunahafann og verðlaunin afhent einu sinni á ári í tengslum við
viðburð sem Norðurlandaráð velur.

Norðurlandaráð þarf að tilkynna skrifstofu verðlaunanna í síðasta lagi í upphafi árs hvar og hvenær eigi að afhenda verðlaunin.

Í síðasta lagi þremur vikum fyrir afhendingu verðlaunanna þarf norræna dómnefndin að tilkynna framkvæmdastjóra Norðurlandaráðs um ákvörðun sína og rökstuðning.

§ 3. Landsbundnu dómnefndirnar og norræna dómnefndin

Í tengslum við umhverfisverðlaun Norðurlandaráðs eru starfandi landsbundnar dómnefndir í Danmörku, Finnlandi, á Íslandi, í Noregi, Svíþjóð, Færeyjum, á Álandseyjum og á Grænlandi. Þær mynda í sameiningu norrænu dómnefndina.
Eftir að hafa leitað umsagnar Norðurlandaráðs og skrifstofu verðlaunanna tekur Norræna ráðherranefndin saman handbók um umsjón verðlaunanna. Í því sambandi eru meðal annars settar reglur um eftirfarandi:

• Starfsemi dómnefndanna
• Árlega dagskrá verðlaunanna
• Reglur um kosningu
• Greiðslur til dómnefndarmanna

Landsbundnu dómnefndirnar

Landsbundnar dómnefndir í hverju landi, auk Færeyja, Álandseyja og Grænlands, tilnefna til verðlaunanna eftir að almenningur hefur lagt fram tillögur. Í landsbundnu dómnefndunum í hverju norrænu landi eru tveir aðalmenn og tveir varamenn. Í grænlensku, færeysku og álensku dómnefndunum situr einn aðalmaður og einn varamaður.

Aðalmenn og varamenn í landsbundnu dómnefndunum eru skipaðir af Norrænu ráðherranefndinni (af framkvæmdastjóranum) eftir tillögu menningarmálaráðuneytisins í hverju landi. Þeir sitja í fjögur ár með möguleika á framlengingu í fjögur ár til viðbótar. Aðal- og varamönnum er skipt út samkvæmt ákveðnu kerfi sem lýst er í fylgiskjali tvö með handbókinni.

Hægt er að skipa aðal- og varamenn sem setið hafa í tvö fjögurra ára tímabil að nýju eftir fjögurra ára ára hlé.

Aðal- og varamennirnir eiga að hafa þekkingu á umhverfismálum í heimalandi sínu og eins og kostur er í nágrannalöndunum einnig.

Norræna dómnefndin

Norræna dómnefndin velur verðlaunahafann á grundvelli tilnefninganna frá landsbundnu dómnefndunum.

Í norrænu dómnefndinni sitja þrettán aðalmenn, og eru það aðalmennirnir í landsbundnu dómnefndunum. Tveir eru frá Danmörku, tveir frá Finnlandi, tveir frá Íslandi, tveir frá Noregi og tveir frá Svíþjóð, einn frá Færeyjum, einn frá Grænlandi og einn frá Álandseyjum.

Norræna dómnefndin ákveður hvenær og hvernig tilkynnt er um tilnefningarnar. Hægt er að fela skrifstofu verðlaunanna og upplýsingadeild Norðurlandaráðs og Norrænu ráðherranefndarinnar þetta verkefni.

Nefndarmönnum í hvort tveggja landsbundnu dómnefndunum og norrænu dómnefndinni er skylt að tilkynna um vanhæfi í tengslum við mat á tiltekinni starfsemi.

Ef nefndarmaður telst vanhæfur má viðkomandi ekki taka þátt í umfjöllun og mati á þeirri starfsemi sem um ræðir. Varamaður getur tekið sæti vanhæfs nefndarmanns. Ef ágreiningur kemur upp um mat á vanhæfi úrskurðar formaður eða varaformaður í málinu.

Ákvarðanir landsbundnu dómnefndanna um tilnefningar og ákvarðanir norrænu dómnefndarinnar um verðlaunahafana eru endanlegar og er ekki hægt að áfrýja þeim til neins hærra stigs.

§ 4. Starf norrænu dómnefndarinnar

Norræna dómnefndin nýtur aðstoðar Norrænu ráðherranefndarinnar eða þriðja aðila sem Norræna ráðherranefndin hefur samið við.

Nefndarmenn skiptast á að fara með formennsku og varaformennsku í norrænu dómnefndinni í þeirri röð sem lýst er í handbókinni.

Norræna dómnefndin er ákvörðunarhæf þegar að minnsta kosti einn fulltrúi frá hverju þátttökulandi og þeir tímabundnu nefndarmenn frá Grænlandi, Færeyjum, Álandseyjum og samíska málsvæðinu sem skipaðir hafa verið hverju sinni eru til staðar.

Í undantekningartilfellum þegar nefndarmaður getur ekki verið sjálfur til staðar er hægt að taka þátt með hjálp fjarskiptatækni eða senda varamann.

Ákvarðanir norrænu dómnefndarinnar eru teknar með einföldum meirihluta, að undantekinni ákvörðuninni um hver skuli hljóta verðlaunin, en þá gilda sérstakar reglur sem lýst er í handbókinni í kafla um atkvæðagreiðslur. Hver meðlimur hefur eitt atkvæði.

Norræna dómnefndin er bundin þagnarskyldu um það hvaða starfsemi hefur verið valið þangað til ákvörðunin er gerð opinber.

Norræna dómnefndin fundar að jafnaði einu sinni á ári. Skráð er fundargerð um fundi nefndarinnar.

§ 5. Tilnefningaferlið

Í fyrstu umferð getur almenningur sent inn tillögur um tilnefningar til umhverfisverðlauna Norðurlandaráðs.

Eftir það getur hver landsbundin dómnefnd lagt fram í mest lagi tvær tilnefningar til verðlaunanna og Grænland, Álandseyjar og Færeyjar eina.

Tilnefningarnar þurfa að hafa verið lagðar fram í síðasta lagi þremur mánuðum áður en verðlaununum er úthlutað.
Dómnefndirnar hafa þagnarskyldu um hvaða verk eru tilnefnd allt þar til tilkynnt er um þau opinberlega.

§ 6. Umsjón og fjármál

Norræna ráðherranefndin getur gert samning við þriðja aðila um að sinna skrifstofustörfum vegna verðlaunanna. Skrifstofa hefur meðal annars með höndum umsýslu verðlaunanna og aðstoðar dómnefndirnar.

Verkefnum skrifstofu verðlaunanna og fleiru sem því tengist er lýst í handbókinni.

Fjárhagsár starfseminnar fylgir almanaksárinu.

Skýrslugjöf og umsýsla með fjármagni skal fylgja reglum Norrænu ráðherranefndarinnar um fjárhagsáætlanir, meðferð fjár, bókhald og endurskoðun og vera í samræmi við aðrar ákvarðanir Norrænu ráðherranefndarinnar. Haldinn er stöðufundur hjá Norrænu ráðherranefndinni í janúar á hverju ári.