Nýr flokkunarstuðull: Hvert Norðurlandanna hefur bestu framtíðarmöguleikana?
Syrkleikar og veikleikar Íslands
Fljótsdalshreppur og Breiðdalshreppur eru meðal þeirra sveitarfélaga sem verst standa varðandi fólksfækkun sem er um 1,5% að meðaltali á ári. Austfirsku hreppirnir tveir eru þar með í hópi sjö sveitarfélaga sem glíma við hvað mestan vanda varðandi neikvæða íbúaþróun, önnur sveitarfélög eru til dæmis Loppa í Finnmörku og Puumala og Hyrynsalmi í Norður-Finnlandi. Á sama tíma var fólksfjölgun hlutfallslega mikil í Kjósarhreppi eða um 3 prósent sem þykir nokkuð mikið jafnvel samanborðið við stærri byggðarlög þar sem fólksfjölgun er jafnan mest. Höfuðborgarsvæðið er með þriðju mestu hlutfallslegu fólksfjölgunina á öllum Norðurlöndunum á árunum 1995 til 2015 eða 35%, aðeins í Stavanger í Noregi og Oulu í Finnlandi hefur fjölgunin verið meiri hlutfallslega.
Ísland er ólíkt hinum Norðurlöndum hvað varðar fólksflutninga því það er breytilegt á milli ára hvort fleiri flytjast til eða frá landinu. Þannig hefur það verið frá árinu 1960. Árið 2014 var stærstur hluti innflytjenda á Norðurlöndunum erlendir ríkisborgarar eða að meðaltali 81% en hlutfallið er breytilegt, frá 62% á Íslandi til 88% í Noregi. Sé horft til fólksflutninga innan Norðurlandanna flytja mun færri til Íslands og Finnlands en hinna landanna, 25% þeirra sem flytja til Finnlands eru af öðru þjóðerni en aðeins 14% þeirra sem flytja til Íslands. Munurinn kanna að endurspegla ólíka atvinnu- og námsmöguleika í löndunum, þar sem til dæmis námsframboð í Svíþjóð, Noregi og Danmörku kann að laða að Íslendinga og Finna.
Efnahagshrunið árið 2008 hafði víðtæk áhrif á Norðurlöndunum þar sem verg landsframleiðsla dróst saman á Íslandi, Danmörku og Svíþjóð um 5% og 8% í Finnlandi. Síðan hefur hagvöxtur aðeins aukist svo einhverju nemi á Íslandi og í Svíþjóð en því til viðbótar er atvinnuþátttaka á Íslandi vel yfir meðaltali Norðurlandanna. Mikil aukning í ferðaþjónustu frá 2008 til 2014 kann að skýra að hluta mikla atvinnuþátttöku. Töflur í skýrslunni sýna hvernig fjöldi gistinótta hefur vaxið á tímabilinu eða um og yfir 15%. Hvergi á Norðurlöndunum hefur fjöldi ferðamanna aukist eins mikið og á Íslandi, mesta meðaltalsaukningin var 176% á Suðurnesjum en aukning er yfir 100% í öllum landshlutum nema einum. Ísland er eitt Norðurlandanna yfir meðaltali OECD ríkjanna þegar kemur að hlutfalli ferðaþjónustu af vergri landsframleiðslu. Hin Norðurlöndin eru langt undir meðaltalinu með á bilinu 1% til 2,5 % á meðan hlutfallið var komið í 7,4% á Íslandi árið 2013.
Þrátt fyrir þær áskoranir sem ferðaþjónustan stóð frammi fyrir vegna efnahagshrunsins árið 2008 og gossins í Eyjafjallajökli árið 2010 hefur hún vaxið og dafnað. Eldgosið í Eyjafjallajökli komst í heimsfréttirnar og með þeirri athygli ásamt átakinu “Inspired by Iceland” tókst að snúa þessum neikvæðu atburðum þjóðarbúinu í hag. Annar mikilvægur þáttur í þróuninni er leiðakerfi Icelandair ‘hub and spoke’ sem hefur gert sitt í að koma Íslandi á kortið frá árinu 1998. Með Keflavíkurflugvöll sem sína heimahöfn hefur flugfélaginu tekist að draga að gesti frá helstu mörkuðum með því að bjóða upp á beint flug til sífellt fleiri áfangastaða.
Hlutfall alþjóðlegra ferðamanna er almennt hærra á Íslandi, samanborðið við hin Norðurlöndin. Á Íslandi var Reykjavíkurhöfn helsti viðkomustaður skemmtiferðaskipa en þangað komu 91 skip með 105 þúsund farþega, 73 þúsund farþegar komu til Akureyrar og 40 þúsund til Ísafjarðar, í öllum höfnunum mátti merkja aukningu á árunum 2011 til 2014. Viðkomustaðir skemmtiferðaskipa eru víðar um landið og hefur umferð þeirra aukist í flestum tilvikum. Hvað sem öðru líður þá er Danmörk enn vinsælasta land Norðurlandanna og fjöldi ferðamanna í Svíþjóð hefur vaxið síðustu ár.
Verg landsframleiðsla hefur aukist á öllum Norðurlöndunum á sama tíma og orkunotkun hefur staðið í stað, að Íslandi undanskyldu þar sem að orkunotkunin jókst. Orka fengin frá jarðvarma og öðrum endurnýtanlegum orkugjöfum er þess eðlis að minni áhersla hefur verið lögð á að draga úr orkunotkun. Orkufrekur iðnaður skýrir að stórum hluta mikla orkunotkun landsins sem þó vegna umhverfisvænna orkugjafa er grænast allra Norðurlandanna.
Það þarf ekki að koma á óvart að höfðborgarsvæði hinna Norðurlandanna, þ.e. Danmerkur, Finnlands, Noregs og Svíþjóðar raði sér í efstu sætin þegar frammistaða landanna er metin. Tvö íslensk svæði komast inn á lista efstu tuttugu sætanna, höfðuborgarsvæðið vermir tíunda sætið og Suðurnesin eru í því átjánda. Bæði svæðin teljast hafa nokkuð góða möguleika varðandi íbúaþróun og eru yfir meðallagi þegar kemur að framtíðarmöguleikum efnahags og vinnumarkaðar. Önnur svæði á Íslandi eru í 26. til 41. sæti en samanborið við úttekt á árunum 2010 til 2015 eru Suðurnesin eina svæðið sem hefur bætt sína stöðu á meðan framtíðarsýn hinna hefur hrakað.