Klaus Høeck: Legacy

Ljóðabók Klaus Høeck, Legacy, er tilnefnd til bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs. Bókin vakti mikla eftirtekt á síðasta ári fyrir einstakt ljóðrænt form og gnægð af stílbrigðum, stemningu, sjónarhornum, stefjum og þemum. Verkið markar hápunkt á ferli höfundarins fram að þessu. Hálf öld er liðin frá því að Høeck kvað sér fyrst hljóðs, árið 1966, en síðan hefur hann gefið út fjölda stórvirkja sem hafa verið meðal merkustu verka danskra samtímabókmennta.

Titillinn Legacy [eftirmæli/arfleifð] vísar til þess að í þessu 592ja síðna langa verki horfir ljóðmælandi um öxl og lítur yfir langa ævi og samband sitt við ættingja, maka, vini og önnur skáld. Bókinni er skipt í þrjá langa kafla sem bera titlana „Facebook/Selfies“, „Instagram“ og „Linkedin/Updates“. Í fyrsta kaflanum er að finna fjölskyldualbúm, sá síðasti fjallar um ritferil skáldsins, en miðkaflinn geymir athuganir úr daglegu lífi, heimspekilegar vangaveltur, minningabrot, skringileg uppátæki og naprar athugasemdir um samtímann. Á heildina litið felst sérkenni Høecks í því að í ljóðabókum hans er ekkert undanskilið, og skáldskapur hans spannar allt frá hátíðlegum lofræðum til fýlulegra romsa, frá rökfærslum um eðli bundins máls til skynjana úr daglegu lífi, og frá frumlegum vangaveltum til óviðjafnanlegra fyndinna hugdetta. Legacy er stórkostlegt dæmi um fagurfræði sem andæfir því að „et digt går op“ og verði „et lil / le skrin af smukke ord og / rammende bille / der“.

Það sem hrífur í skáldskap Høecks er á stundum yfirþyrmandi, þegar neistarnir fljúga á milli hugtaka sem ekki er venjan að láta standa hvert með öðru. Slitrótt athugun og víðfeðm, tilvistarleg sjónarmið, ljótleiki og fegurð, hið hversdagslega og hið hátíðlega mætast í ljóðum Høecks, þar sem stakar ljóðlínur með fimm og sjö atkvæðum virðast hvort tveggja leyndardómsfullar og aðlaðandi, svo að lesandinn sogast áfram gegnum aragrúa af erindum þar sem hækum og sonnettum er fléttað saman.

Ljóð Høecks fjalla um allt. Þar eru ljóð um skáldskapinn sjálfan, um íþróttir, stjórnmál, myndlist, mat, áfengi, veikindi, ást, dauða, trúarbrögð, skák, ketti, vini, vinnu, föt og garðyrkju – svo að fátt eitt sé nefnt. Og oft er þessum stefjum blandað saman með óvæntum hætti. Undursamlega heimspekilegt ljóð sameinar tölvutækni, skák og skáldskap á eftirfarandi máta: „computeren har / ændret skakkens filoso / fi fra en roman / tisk æstetik til / en dynamisk der viser / sig ved at såkaldt / grimme træk (som in / gen ville have drømt om) / vinder – kunne man / tænke sig at det / samme gælder for kunst / i almindelighed“. Annað ljóð hefst á gamalli ljósmynd og fer þaðan út í persónulegar vangaveltur um lífið eins og það leggur sig: „hvordan gik det så / derinde bag sølvrammen / og glasset (snavset / af støv og flue / lort men ikke revnet el / ler knust) klarede / jeg variatio / nerne eller snublede / jeg på parketgul / vet? – helt ærligt jeg / ved det ikke rigtigt men / jeg fik ingen børn.“ Þannig spannar þessi snilldarlega bók Klaus Høeck alla mannlega tilveru með miklum fjölbreytileika í stílbrigðum, stemningu, sjónarhornum, umfjöllunarefni og efnistökum.