Covid19 bitnar á andlegri heilsu barna og ungmenna sem standa höllum fæti

Lokanir í heimsfaraldrinum hafa haft slæm áhrif á geðheilsu. Að mati Magnusar Jägerskog, framkvæmdastjóra Bris og dr. MaiBritt Giacobini, sérfræðings í geðlækningum barna og ungmenna, bitnar þetta sérlega illa á þeim sem eiga í erfiðleikum fyrir. Þau tóku bæði þátt í sameiginlegum fundi Norrænu velferðarnefndarinnar og Lenu Hallgren, félagsmálaráðherra Svíþjóðar, en hún ræddi áskoranirnar í Svíþjóð. Ráðherrann gerði grein fyrir því að geðheilbrigði hefði verið vaxandi vandi í allnokkur ár fyrir Covid19 og benti á að heimsfaraldurinn hefði ýtt undir neikvæða þróun og að þetta hefði komið verst niður á börnum og ungmennum sem standa höllum fæti. Ráðherrann vill grípa til aðgerða til að sporna við þessu:

 „Ríkisstjórn Svíþjóðar leggur ríka áherslu á geðheilsu og að koma í veg fyrir sjálfsvíg og þar eru börn og ungmenni í algerum forgangi,“ segir Lena Hallgren en hún telur að lausnin liggi í stefnumótandi aðgerðum til lengri tíma á ýmsum sviðum.

Bente Stein Mathisen, formaður Norrænu velferðarnefndarinnar, er henni hjartanlega sammála um mikilvægi þess að forgangsraða með þessum hætti.

„Börn og ungmenni hafa fundið til einmanakenndar og einangrunar í faraldrinum. Vinahópar hafa talið um það bil fjóra. En sum voru bara aldrei valin í slíka hópa. Þau standa utan við og verða enn meira einmana. Félagsstarf og tómstundastarf lá líka niðri þannig að í þá starfsemi var enga hjálp að sækja,“ segir Bente Stein Mathisen.

Norræna velferðarnefndin hefur litið á geðheilsu barna og ungmenna sem standa höllum fæti sem forgangsmál, einnig áður en Covid19 kom til. Nefndin hefur sérstaklega horft til hárrar sjálfsvígstíðni á Norðurlöndum þar sem 10 svipta sig lífi dag hvern. Nefndin hefur áhyggjur af því að börnum og ungmennum sem stytta sér aldur fari fjölgandi vegna einmanaleika og annarrar andlegrar vanlíðunar í heimsfaraldrinum. Þess vegna samþykkti nefndin fyrir ári markmið um að sjálfsvíg verði 25% færri á Norðurlöndum árið 2025. Langtímamarkmiðið er að útrýma sjálfsvígum.

Nina Sandberg varaformaður Norrænu velferðarnefndarinnar og Eva Lindh fulltrúi í nefndinni tóku einnig þátt í umræðunum. Báðar horfa til framtíðar og til þess hvað nú beri að gera.

„Í kjölfar heimsfaraldursins verðum við sameiginlega að grípa til aðgerða til að lágmarka afleiðingarnar og koma í veg fyrir að sagan endurtaki sig í komandi kreppum,“ segir Nina Sandberg. Eva Lindh er sammála og bendir á að ekki megi vanmeta mikilvægi skólans:

„Mín fyrsta hugsun þegar samfélaginu var lokað var að nú yrðu allir nemendur mínir þvingaðir til einsemdar. Ég hef verið námsráðgjafi í mörg ár og veit hversu miklu máli skólinn skiptir fyrir börn og ungmenni – sérstaklega þau sem búa við erfiðar aðstæður,“ segir Eva Lindh en hún, formaður nefndarinnar og varaformaður kalla eftir ítarlegri greiningu til að auka þekkingu á þessu sviði, miðla áhrifaríkum aðgerðum og sameiginlegum norrænum forvarnaraðgerðum.

Norræna ráðherranefndin gengst fyrir leiðtogafundi í Helsinki í nóvember um geðheilsu og Norræna ráðherranefndin hefur úthlutað fé til þess að Norræna velferðarmiðstöðin geti unnið norrænt samstarfsverkefni með áherslu á rétt barna og ungmenna til þess að hlustað sé á þau á tímum Covid19.