Sænskur ríkisborgararéttur

Ef þú færð sænskan ríkisborgararétt öðlast þú öll þau réttindi sem aðrir sænskir ríkisborgarar njóta.

Ríki geta í vissum tilfellum veitt ríkisborgurum sínum réttindi sem ríkisborgarar annarra landa njóta ekki án þess að það teljist vera mismunun. Til dæmis er leyfilegt að aðeins ríkisborgarar hafi kosningarétt í þingkosningum.

Síðustu ár hefur einnig sést að í sérstökum aðstæðum hafa ríki neitað öðrum en ríkisborgurum sínum inngöngu í landið.

Hægt er að gerast sænskur ríkisborgari með mismunandi leiðum, til dæmis fæðingum ættleiðingu, yfirlýsingu, umsókn eða endurupptöku ríkisfangs.

Hér að neðan eru gefnar upplýsingar um þær kröfur sem þarf að uppfylla og hvað þarf að gera til að fá sænskan ríkisborgararétt í mismunandi aðstæðum.

Sænskur ríkisborgararéttur við fæðingu

Ríkisfang foreldra ræður því hvaða ríkisfang barn færð við fæðingu í Svíþjóð, og það sama á við annars staðar á Norðurlöndum.

Börn sem eiga sænskt foreldri og fæðast eftir 1. apríl 2015 geta sjálfkrafa fengið sænskan ríkisborgararétt óháð því hvar í heiminum þau fæðast.

Börn sem fædd eru fyrr en 1. apríl 2015 í öðru landi en Svíþjóð og eiga sænskan föður og erlenda móður sem ekki eru gift verða ekki sjálfkrafa sænskir ríkisborgarar. Til þess að barnið verði sænskur ríkisborgari þarf faðir þess að skila inn yfirlýsingu um sænskan ríkisborgararétt fyrir barnið.

Barnið getur einnig orðið sænskur ríkisborgari með skilríkjum, það er ef foreldrarnir ganga í hjónaband síðar og barnið er yngra en 18 ára og ógift.

Ef þú ert sænskur ríkisborgari og ættleiðir barn sem er yngra en 12 ára verður barnið sjálfkrafa sænskur ríkisbornari við ættleiðinguna ef barnið er ættleitt með úrskurði í Svíþjóð eða öðru norrænu landi, ef það er ættleitt með erlendri ættleiðingarákvörðun sem er viðurkennd af sænskum yfirvöldum um fjölskyldurétt og stuðning við foreldra (Myndigheten för familjerätt och föräldraskapsstöd) eða ef ættleiðingin er gild í Svíþjóð samkvæmt lögum.

Barn sem hefur náð 12 ára aldri við ættleiðingu getur orðið sænskur ríkisborgari með umsókn.

Skráning sænsks ríkisfangs við fæðingu barns í öðru landi

Ef þú ert sænskur ríkisborgari með fasta búsetu í öðru landi og barnið þitt fæðist í því landi á ekki að skrá barnið í þjóðskrá í Svíþjóð við fæðingu. Það þýðir að barnið fær ekki sænska kennitölu.

Þess í stað er hægt að skrá barnið með eigin- og kenninafni þess með því að senda nafnumsókn fyrir börn sem fædd eru erlendis með eyðublaði SKV 7750 til Skatteverket. Eyðublaðið og aðrar gagnlegar upplýsingar fyrir foreldra er að finna á vefsíðu Skatteverket.

Ef þú eða foreldi barnsins þíns er ríkisborgari annars norræns lands og býr í Svíþjóð skaltu hafa samband við sendiráð viðkomandi lands í Svíþjóð til að skrá barnið sem ríkisborgara þess lands.

Sendiráðið getur veitt þér nánari upplýsingar um hvernig barnið er skráð sem ríkisborgari og gefið út vegabréf fyrir barnið ef við á.

Þú þarft að framvísa fæðingarvottorði og hjónavígsluvottorði eða öðrum gögnum sem staðfesta hverjir foreldrar barnsins eru ef þeir eru ekki giftir.

Ef þú ert ríkisborgari norræns lands geturðu orðið sænskur ríkisborgari með yfirlýsingu („anmälan“), með því að sækja um ríkisborgararétt („ansökan“) eða með endurupptöku ríkisfangs.

Ef þú hefur af einhverjum ástæðum verið undanþegin(n) sænsku ríkisfangi eða misst sænskt ríkisfang þitt getur þú í vissum tilfellum endurheimt það með því að senda yfirlýsingu til lénsyfirvalda á þínu svæði.

Upplýsingar um hvernig sænskt ríkisfang er tekið upp aftur og hvaða eyðublöð þarf að senda inn er að finna á vefsvæði Migrationsverket.

Ef þú ert ríkisborgari í landi utan Norðurlanda og vilt verða sænskur ríkisborgari geturðu sótt um að fá sænskan ríkisborgararétt hjá Migrationsverket.

Ef þú varst áður ríkisborgari annars norræns ríkis en misstir ríkisfang þitt þegar þú gerðist sænskur ríkisborgari getur þú í vissum tilfellum tekur upprunalegt ríkisfang þitt upp aftur.

Öll norrænu löndin leyfa tvöfalt ríkisfang. Svíþjóð leyfði það frá árinu 2001, Finnland og Ísland frá 2003, Danmörk frá 2015 og Noregur frá 2020.

Það þýðir að í dag er hægt að vera ríkisborgari tveggja norrænna ríkja í einu. Ef þú færð ríkisborgararétt í öðru norrænu landi heldur þú áfram upprunalegu ríkisfangi þínu.

Ef þú ert með tvöfalt ríkisfang áttu rétt á að panta vegabréf frá báðum löndunum.

Upplýsingar um verð og kröfur ríkisborgararéttar og vegabréfa er að finna á vefsíðum landanna.

Öll Norðurlöndin leyfa hins vegar að barn fái tvöfalt ríkisfang við fæðingu. Norðurlöndin hafa þó þá reglu að barnið missir sjálfkrafa ríkisborgararéttinn ef barnið hefur ekki búið í viðkomandi landi fyrir 22 ára aldur.

Réttindi og skyldur í tengslum við sænskt ríkisfang

Bæði réttindi og skyldur fylgja því að vera sænskur ríkisborgari.

Aðeins einstaklingar með sænskt ríkisfang geta kosið og boðið sig fram í þingkosningunum í Svíþjóð.

Sænskir ríkisborgarar geta verið kvaddir til að sinna herskyldu, geta fengið sænskt vegabréf og eiga rétt á aðstoð utanríkisþjónustunnar erlendis.

Meginreglan er sú að þau sem keppa fyrir hönd Svíþjóðar í íþróttum þurfa að vera sænskir ríkisborgarar.

Auk þess er gerð krafa um sænskt ríkisfang fyrir tilteknar stöður hjá hinu opinbera, lögreglunni og hernum.

Ríkisfang hefur þó engin eða mjög takmörkuð áhrif á flest önnur réttindi og skyldur, svo sem almannatryggingar, rétt til grunnskólamenntunar og skatta. Þetta ræðst yfirleitt af því hvar fólk býr og/eða starfar.

Nánari upplýsingar um réttindi og skyldur í tengslum við sænskt ríkisfang er að finna á vefsvæði Migrationsverket.