Mikil áhrif og vel heppnaðir stuðningspakkar fyrir menningargeirann á Norðurlöndum í heimsfaraldri
Tómur tónleikasalur vegna kórónuveirufaraldursins á P8 Jazz Alive í tónleikahúsi DR, danska ríkisútvarpsins.
Fyrir rúmu ári varð menningarlífið á Norðurlöndum fyrir stóráfalli vegna Covid-19. Hátíðum var aflýst, söfnum lokað og leiksýningum var streymt til áhorfenda heima í stofu. Í nýju skýrslunni „Covid-19-pandemiens effekter på kultursektorn i de nordiska landene“ voru afleiðingar heimsfaraldursins greindar og hvernig til tókst með þau úrræði sem norrænu ríkisstjórnirnar efndu til.
„Heimsfaraldurinn hefur haft mikil áhrif á menningargeirann á Norðurlöndum. Greiningin dregur bæði upp mynd af núverandi stöðu og bendir á stefnumótun í menningarmálum sem skiptir máli fyrir það að menningarsamskipti landanna gegni áfram lykilhlutverki í norrænu samstarfi,“ segir Paula Lehtomäki, framkvæmdastjóri Norrænu ráðherranefndarinnar.
Stuðningspakkar nokkuð vel heppnaðir
Í skýrslunni kemur fram að engar skýrar vísbendingar eru um kerfislægan mun á því hver áhrif heimsfaraldursins hafi verið á menningargeira landanna þrátt fyrir að takmarkanir hafi verið mismunandi milli landa. Áhrif heimsfaraldursins á menningarstarfsemi eru þó veruleg bæði til skemmri og lengri tíma.
„Úrræði og stuðningspakkar vegna faraldursins hafa þótt heppnast nokkuð vel á Norðurlöndum. Hins vegar veldur vanda í flestum löndunum að smærri aðilum, aðallega þeim sem eru sjálfstætt starfandi, nýtist ekki stuðningurinn eins og æskilegt væri,“ segir Joakim Boström Elias, yfirmaður Kulturanalys Norden.
Mesti stuðningurinn við menningarstefnu í Noregi og Danmörku
Úrræði og stuðningspakkar til handa þeim sem hlut eiga að máli hafa verið með nokkuð svipuðu sniði á öllum Norðurlöndunum. Heimsfaraldurinn kemur sérstaklega hart niður á þeim hluta menningarstarfsemi sem byggir á áhorfendum, svo sem tónleikum, sviðslistum og listsýningum. Best þykir hafa tekist til með úrræði og stuðningspakka fyrir tónlistar- og sviðslistastarfsemi á Norðurlöndum. Mesti stuðningurinn við menningarstefnu hefur verið í Noregi og Danmörku.
Vandi sem einnig hefur verið greindur í öðrum alþjóðlegum skýrslum er að aðgerðirnar hafa ekki verið nægilega vel aðlagaðar aðstæðum í menningargeiranum og er þá átt við vinnuaðstæður og fjármögnun og tekjur.
Aukið óöryggi fólks sem starfar í menningargeiranum
Í skýrslunni kemur fram að heimsfaraldurinn hefur valdið lakari tekjum og auknu óöryggi um starfs- og tekjumöguleika til framtíðar fyrir verulegan hluta þess fólks sem starfar í menningargeiranum á Norðurlöndum. Undantekning frá þessu eru þau sem starfa í stafræna geiranum en þar hefur fremur orðið uppsveifla. Þetta á við netvanga þar sem bíómyndum, sjónvarpi og tónlist er streymt en einnig stafræna bóksölu.
Kannanir í Svíþjóð, Finnlandi og Noregi sýna að talsverður hluti þess fólks sem starfar í menningargeiranum hefur hugleitt að skipta um starfsvettvang.
Hætt við að menningarframleiðsla verði þjóðbundnari
Heimsfaraldurinn getur haft slæm áhrif á norrænt samstarf um menningarstefnu vegna þess að samskipti milli landanna minnka.
„Trúlega mun líða nokkur tími þangað til að menningarframleiðsla sem byggir á ferðalögum og alþjóðlegu samstarfi kemst í samt lag og það getur leitt til þess að menningarframleiðsla verði þjóðbundnari og hugsanlega að það dragi úr miðlun menningarstefnu á Norðurlöndum,“ segir Joakim Boström Elias, yfirmaður Kulturanalys Norden.
Boð: Nánari upplýsingar á vefþingi 28. apríl
Boðið er til þátttöku í kynningu á helstu niðurstöðum nýju skýrslunnar á vefþingi sem haldið verður í beinu streymi. Þar kemur saman vísindafólk, listafólk og fólk sem starfar á sviði menningarmála á Norðurlöndum. Áheyrendur geta lagt fram spurningar á spjallrás fundarins. Töluð verða skandinavísk tungumál á þessum viðburði.
Þátttakendur:
- Trine Søndergaard, ljósmyndari og sjónlistamaður
- Joachim Thibblin, leikhússtjóri Svenska Teatern i Helsingfors
- Joppe Pihlgren, yfirmaður Svensk Live
- Liselott Forsman, framkvæmdastjóri Nordisk Film & TV Fond
- Sabina Westerholm, forstjóri Norræna hússins í Reykjavík
- Joakim Boström Elias, yfirmaður Kulturanalys Norden
- Dr. Ola Berge, sérfræðingur og höfundur skýrslunnar, Telemarksforsking
- Camara Lundestad Joof, handritshöfundur og aðili að Norsk kulturråd (fundarstjóri)
28. apríl, kl. 13-14.30 (CEST)
Um skýrsluna
Skýrslan „Covid-19-pandemiens effekter på kultursektorn i de nordiska landene“ sem Kulturanalys Norden vann er önnur tveggja greininga sem norrænu menningarmálaráðherrarnir hafa staðið að með það að markmiði að skilja betur og taka á áskorunum menningargeirans í heimsfaraldrinum frá norrænu sjónarhorni. Tungumál skýrslunnar eru þau skandinavísku en í henni er útdráttur á ensku.
Kulturanalys Norden er norrænt þekkingarsetur um menningarstefnu sem komið var á fót að frumkvæði Norrænu ráðherranefndarinnar.
