Eldrid Lunden

Eldrid Lunden
Photographer
Cato Lein
Eldrid Lunden: Det er berre eit spørsmål om tid. Ljóðabók, Aschehoug forlag, 2018. Tilnefnd til bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs 2019.

Rökstuðningur:

Eldrid Lunden (f. 1940) er á meðal fremstu ljóðskálda Noregs og hefur haft áhrif á lesendur og bókmenntaunnendur í meira en 50 ár af miklum myndugleik og óþreytandi seiglu. Allt frá frumrauninni árið 1968 hafa verk hennar einkennst af áhrifamikilli málnotkun og tærri og fróðleiksfúsri nálgun á heiminn. Sammannleg örlög eru samnefnari í ljóðum hennar, allt frá hinu einkar femíníska fyrsta verki gegnum einbeitta þróun höfundarverks þar sem hún sýnir áberandi vilja og getu til skrifa sem stöðugt leita nýrra leiða til að fanga veruleikann, og að hinni mögnuðu endurnýjun sem á sér stað í seinni verkum hennar. Burtséð frá efnistökum og formi er ávallt mikil og persónuleg orka í ljóðum Lunden. Hún skrifar spaklegan og skarpan texta. Hún nýtir og endurmótar hefðbundin stef og þemu í stíl sem er blátt áfram og flæðandi.

Nýjasta bók Lunden, Det er berre eit spørsmål om tid, ber undirtitilinn „Kalenderdikt 2014–2018“. „Kalenderdikt“ eða dagbókarljóðlist er sjaldséð bókmenntagrein. Starfsbróðir Lunden, Jan Erik Vold, gaf út ljóðabók að nafni Kalenderdikt árið 1995 en í meðförum Eldrid Lunden hefur hugtakið aðra áherslu og nær yfir annars konar svið; hér er orðið undirskipað hinum eiginlega bókartitli, líkt og undirskilin forsenda eða upphafspunktur, eflaust til að koma því til skila að ekki er um eiginlega dagbók eða stílabók að ræða heldur afgerandi skyldleika við dagbók, líkt og í hinni frægu Naturdagbok fra året 1906 av en engelsk dame eftir Edith Holden. Hér lýsir „dagbókarljóðlist“ ljóðabók um missi, sorg og það að halda vitsmunalegri nærveru að atburðum liðnum, í endurómi „þinnar næstum ógreinanlegu kveðju“.

Det er berre eit spørsmål om tid er bæði lágstemmd og ögrandi, ljóðin eru knöpp og skörp eins og Lunden er von og vísa en gegnum oft á tíðum gagnorðan textann geislar einstaklega kjarnyrt orka, líkt og ljóðin séu liðir í yfirstandandi rannsóknarstarfi. Minnispunktar úr leitandi lífi; þannig mætti kannski lýsa höfundarverki Eldrid Lunden. Sem sorgartexti er bókin afar persónuleg en hefur jafnframt almenna skírskotun. Og þegar Eldrid Lunden einsetur sér að greina hið mannlega með því að skrásetja hugsanir og reynslu er útkoman skörp og tilgerðarlaus ljóðlist sem hægt er að nota sem skuggsjá fyrir bæði hinn litla og stóra heim.