Stefnubreyting fram undan – norrænt samstarf verður grænna
På billedet ses Nordisk Ministerråds generalsekretær, Paula Lehtomäki, til forhandlinger med de nordiske samarbejdsministre.
Í nýrri framtíðarsýn fyrir samstarfið eru eftirfarandi þrjú svið í forgangi: græn Norðurlönd, samkeppnishæf Norðurlönd og félagslega sjálfbær Norðurlönd. Þessi þemu verða rauður þráður í öllu starfinu og tekið verður mið af þeim við gerð fjárhagsáætlunar.
Á fundi norrænu samstarfsráðherranna í Kaupmannahöfn þann 4. febrúar voru markmið næstu ára staðfest. Ráðherrarnir vilja að vægi grænna gilda verði stóraukið í samstarfinu. Á lista yfir áþreifanleg markmið er meðal annars að stuðla að og rannsaka kolefnishlutleysi, styðja við hringrásar- og lífhagkerfi og vinna að því að tryggja líffræðilegan fjölbreytileika.
Norðurlandabúar þátttakendur í undirbúningnum
- Með þessari ákvörðun sýnum við að nýja framtíðarsýnin er ekki bara orðin tóm – þvert á móti er um að ræða raunverulega stefnubreytingu í samstarfinu, segir Mogens Jensen, norrænn samstarfsráðherra Danmerkur.
Hann undirstrikar að samráð hafi verið haft við öll löndin og öll stig stjórnmálanna, sem og auðvitað Norðurlandaráð, í undirbúningnum.
- Að þessu sinni fengum við einnig fulltrúa úr borgaralegu samfélagi til að taka þátt, segir Mogens Jensen.
-Það er gríðarlega mikilvægt að íbúar á Norðurlöndum, sérstaklega ungt fólk, upplifi að árangur af norrænu samstarfi gagnist þeim og hafi tengingu við líf þeirra, segir hann. Í haust stóðum við fyrir umræðum í öllum höfuðborgum Norðurlandanna þar sem við söfnuðum saman sjónarmiðum og væntingum Norðurlandabúa af öllum stigum samfélagsins. Niðurstöðurnar úr þessum umræðum endurspeglast í markmiðum okkar.
Með þessari ákvörðun sýnum við að nýja framtíðarsýnin er ekki bara orðin tóm – þvert á móti er um að ræða raunverulega stefnubreytingu í samstarfinu
Ráðherrarnir settu saman lista með 12 markmiðum sem er ætlað að móta samstarfið fram til ársins 2024. Auk skrefa í átt að grænna hagkerfi, er bent á þau tækifæri sem ný tækni hefur í för með sér.
Samkeppnishæfni verður efld með átaki í stafrænni þróun, rannsóknum og nýsköpun. Vinnumarkaðurinn verður þróaður svo hægt sé að nýta sem best tækifærin sem tækniþróun og vaxandi lífhagkerfi hafa í för með sér.
- Á sama tíma eigum við að muna að samstarf okkar grundvallast á menningu og sameiginlegu gildismati, segir Mogens Jensen. Menntun, jafnrétti og velferð eru undirstöður norræna velferðarkerfisins og þessi svið verða auðvitað áfram kjarni samstarfsins, segir hann.
Forgangsröðunin birtist líka í fjárhagsáætlun
Paula Lehtomäki, framkvæmdastjóri, er ánægð með skýra stefnumótun ráðherranna.
- Mér virðist bæði brýnt og þýðingarmikið að við þróum norrænt samstarf áfram með skýra framtíðarsýn fyrir augunum, segir hún.
Áhrif framtíðarsýnarinnar og stefnumótandi markmiða má þegar sjá í starfi þessa árs, en frá og með næsta ári munu þau einnig móta fjárhagsáætlun fyrir samstarfið.
- Það verður tilfærsla í græna átt, segir Mogens Jensen. Menning og menntun verða áfram lykilsvið í norrænu samstarfi, en við þurfum að setja meira fjármagn í umhverfis- og sjálfbærnisstarf ef við eigum að ná þeim árangri sem við viljum.
Endanleg ákvörðun um fjárhagsáætlun fyrir árið 2021 verður tekin á þingi Norðurlandaráðs í október.
Mér virðist bæði brýnt og þýðingarmikið að við þróum norrænt samstarf áfram með skýra framtíðarsýn fyrir augunum
Framtíðarsýn okkar 2030
Hér eru markmiðin tólf á íslensku:
Saman ætlum við að greiða fyrir grænum umskiptum í samfélögum okkar og vinna að kolefnishlutleysi og sjálfbæru hringrásarhagkerfi og lífhagkerfi.
Á árunum 2021–2024 leggur Norræna ráðherranefndin áherslu á:
- 1. Að efla rannsóknir, þróun og stuðning við lausnir sem stuðla að kolefnishlutleysi og aðlögun að loftslagsbreytingum, í samgöngum, byggingariðnaði, matvælageira og á sviði orkumála.
- 2. Að tryggja líffræðilega fjölbreytni og sjálfbæra nýtingu sjávar og náttúru á Norðurlöndum.
- 3. Að styrkja hringrásar- og lífhagkerfi, sjálfbæra og samkeppnishæfa framleiðslu, sjálfbær matvælakerfi svo og auðlindanýtnar og eiturefnalausar hringrásir á Norðurlöndum.
- 4. Sameiginlegar aðgerðir í þágu sjálfbærrar neyslu sem auðvelda norrænum neytendum að finnast eftirsóknarvert að velja hollt, umhverfis- og loftslagsvænt.
- 5. Að stuðla að jákvæðri þróun í alþjóðlegu umhverfis- og loftslagsmálastarfi, meðal annars með kynningu á norrænum umhverfislausnum um allan heim.
Saman ætlum við að efla grænan hagvöxt á Norðurlöndum, byggðan á á þekkingu, nýsköpun, hreyfanleika og stafrænni samþættingu.
Á árunum 2021–2024 leggur Norræna ráðherranefndin áherslu á:
- 6. Að styðja við þekkingu og nýsköpun og auðvelda fyrirtækjum á Norðurlöndum að nýta sér til fulls þá þróunarmöguleika sem skapast í grænum, tæknilegum og stafrænum umskiptum og vaxandi lífhagkerfi.
- 7. Færniþróun og öflugan vinnumarkað sem mætir þörfum vegna grænna umskipta og stafrænnar þróunar og styður við frjálsa för innan Norðurlanda.
- 8. Að nýta stafvæðingu og menntun til að tengja Norðurlönd enn nánar saman.
Saman ætlum við að efla samfellt svæði án aðgreiningar þar sem jafnrétti ríkir og sem byggist á sameiginlegum gildum og enn öflugri menningarsamskiptum og velferð.
Á árunum 2021–2024 leggur Norræna ráðherranefndin áherslu á:
9. Góða og örugga heilbrigðisþjónustu og velferð án aðgreiningar og þar sem jöfnuður ríkir.
10. Að allir Norðurlandabúar taki þátt í grænum umskiptum og stafrænni þróun, að nýta styrkleikana og vinna gegn því að umskiptin leiði til aukinnar misskiptingar í samfélaginu.
11. Að efla rödd og þátttöku norrænna félagasamtaka, einkum barna og ungmenna, í norrænu samstarfi, og auka þekkingu þeirra á tungumálum og menningu nágrannaþjóðanna
12. Að standa vörð um traust og samloðunarkraft á Norðurlöndum, sameiginleg gildi og norrænt samfélag með áherslu á menningu, lýðræði, jafnrétti, þátttöku allra, bann við mismunun og tjáningarfrelsi.
