Friður og öryggi á Norðurslóðum lykilorð í formennskuáætlun Íslands í Norðurlandaráði 2024
Oddný G. Harðardóttir, vicepresident för Nordiska rådet 2024 och Bryndís Haraldsdóttir, president för Nordiska rådet 2024.
Oddný G. Harðardóttir, varaforseti Norðurlandaráðs 2024 og Bryndís Haraldsdóttir, forseti Norðurlandaráðs 2024.
Öryggismál enn mikilvæg
Öryggismál hafa undanfarin ár verið eitt allra mikilvægasta málefnasvið Norðurlandaráðs og í formennskuáætlun Íslands er áfram lögð áhersla á að vinna í þágu friðar og öryggis, með sérstakri áherslu á norðurslóðir. Norðurlönd þurfa að leggja áherslu á það að norðurslóðir verði lágspennusvæði þegar kemur að hernaði og stuðla að friðsamlegu samstarfi á alþjóðavettvangi.
„Meðalhiti á norðurslóðum hækkar nú hraðar en nokkru sinni fyrr og ísinn er að bráðna, sem opnar fyrir nýjar siglingaleiðir og vinnslu hráefna. Þróunin á norðurslóðum er mikilvæg fyrir alla heimsbyggðina og mörg fjarlæg lönd sýna mikinn áhuga á þessu sviði. Norðurlöndin eru lýðræðissamfélög sem virða alþjóðalög og mannréttindi. Við verðum að vinna saman að því að tryggja að þróun á norðurslóðum taki mið af okkar norrænu gildum,“ segir Bryndís Haraldsdóttir.
Fæðuöryggi og aðfangaöryggi eru einnig nefnd sem mikilvæg málefni í áætluninni.
„Við verðum að vinna að friði á norðurslóðum. Friður er forsenda öryggis og velferðar almennings. Við viljum einnig tryggja að tekið verði tillit til skoðana og menningar íbúa landa okkar. Fæðuöryggi og innviðir eru mikilvæg málefni og við munum einnig vinna að aðgerðum gegn loftlagsbreytingum.
Aukið jafnvægi milli tungumála
Í formennskutíð Íslands verður einnig lögð áhersla á að kanna hvernig enn betur má tryggja að þátttakendur í norrænu samstarfi sem ekki hafa skandinavískt mál að móðurmáli geti tekið þátt í samstarfinu á jöfnum grundvelli með móðurmáli sínu. Meðal annars verður kannað hvort nýta megi nýja máltækni sem aðstoð við þýðingar og túlkun.
Í áætluninni er lögð áhersla á að allir þátttakendur í norrænu samstarfi geti nýtt sér móðurmál sitt til samskipta.
Jafnrétti og jaðarsettir hópar
Réttindi og tækifæri minnihlutahópa og jaðarsettra hópa til að lifa góðu lífi, sérstaklega á strjálbýlli jaðarsvæðum, eru einnig á dagskrá. Í áætluninni er bent á að Norðurlönd hafi vakið athygli á heimsvísu fyrir þau framfaraskref sem hafa verið stigin til að efla kynjajafnrétti og stöðu hinsegin fólk og að mikilvægt sé að halda þeirri vinnu áfram.
Áhersla á endurskoðun Helsingforssamningsins
Í formennskuáætlun Íslands er á mörgum stöðum vakin athygli á þeirri vinnu sem forsætisnefnd Norðurlandaráðs hefur hafið við að endurskoða Helsingforssamninginn, sem kveður á um hvernig haga beri hinu opinbera norræna samstarfi. Þetta ferli er einnig nefnt sem sérstök áhersla í formennskutíðinni þar sem með því gefst tækifæri til að taka á málefnum á borð við öryggismál, loftlagsmál og tungumálanotkun Norðurlandaráðs.
